Hoe makkelijk zeg jij nee?
Zo nu en dan vraag ik om onderwerpen om het eens over te hebben, en ik kreeg ik vrij snel de suggestie om het eens te hebben over ‘nee zeggen’. Ik heb geen samenvatting gemaakt, het is een lange post. Maar ik beloof je dat het goed wordt.
Hoe oud je ook bent, nee zeggen lijkt maar niet makkelijk te worden. Wat is dat toch? We zijn volwassen mensen, met een carrière, met veel voor elkaar en nee zeggen is bijna het moeilijkste wat er is. Als kind is nee zeggen per definitie het eerste wat je doet. “Wil je eten? Wil je spelen? Heb je zin om te gaan wandelen?”. NEE. Armpjes over elkaar heen, boze blik, en klaar. Beetje gesleur en getrek misschien nog, maar als het niet wil, dan niet. Kom dan maar als je wel weer wilt.
En dan hebben we het nog niet gehad over leren omgaan met de ‘nee’ van een ander…maar dat is een onderwerp voor weer een heel andere post.
Oh, die angst! Om teleur te stellen, om ruzie te krijgen, om iets mis te lopen…
Wat de experts zeggen
Ik ben niet de eerste en zeker niet de enige die iets vindt over ‘nee zeggen’. Want verderop in deze e-mail deel ik mijn eigen ervaring hiermee, maar experts hebben ervoor doorgeleerd.
Psychologie Magazine schrijft over ‘nee zeggen’: de korte termijn van nee zeggen levert spanning op. Je wilt dat de relatie goed blijft, je wilt geen conflicten en je voelt je minder schuldig als je gewoon maar ja zegt.
Bert van Dijk schrijft in zijn boek Waarom niet iedereen mij leuk hoeft te vinden (aff) dat je jezelf tekort doet als je altijd maar aardig gevonden wilt worden. Anderen steeds voor laten gaan en je eigen belangen even parkeren gaat problemen opleveren.
Op Psycholoog.nl wordt uitgelegd dat nee zeggen alles te maken heeft met grenzen stellen. Dat wordt nou eenmaal lang niet iedereen goed aangeleerd in de jeugd, en dus zitten we nu met de gebakken peren. Je hebt wellicht het gevoel dat je ‘moet’, in plaats van iets ‘wilt’.
En Kenny Nguyen (ik ken de hele man niet hoor, maar zijn TEDx-talk is echt spot-on) vindt nee zeggen zelfs een kunst. Kijk maar: (als je tijd hebt, want deze post is al lang genoeg zonder filmpjes).
Mijn go-to tip
Vooral dat laatste, het verschil tussen moeten en willen, heeft mij erg geholpen met nee leren zeggen. Door mezelf af te vragen ‘moet ik dit nu?’. Deze vragen kun je met de klemtoon op steeds een ander woord ook steeds op een andere manier interpreteren:
- MOET ik dit nu? Ben ik verplicht dit te doen?
- Moet IK dit nu? Ben de enige die het kan doen? Kan iemand het anders het?
- Moet ik DIT nu? Is dit wel wat er moet gebeuren, of kan ook het anders?
- Moet ik dit NU? Moet het op stel en sprong of kan het ook later?
Tegen de tijd dat je deze vragen hebt beantwoord, kun je 9 van de 10 ‘opdrachten’ alweer afschrijven. Hoppa, tijd gewonnen! Met als bijkomstigheid dat je je eigen belangen op #1 hebt gezet.
Geef jezelf rust
- Herhaal in je hoofd desnoods 100x dat je het écht niet wilt.
- Onthoud: geen enkel argument is meer valide dan jouw redenen om het niet te doen, het is geen wedstrijd.
- Degene die het aan je vraagt heeft meer aan iemand die er superveel zin in heeft en alle tijd beschikbaar heeft.
- Emoties mogen even pijn doen. Het is echt heel vervelend en ongemakkelijk als iemand teleurgesteld is, en dat ook laat blijken. Maar werkelijk waar: dit ebt weer weg, bij jezelf én bij de ander.
- Als iemand ervoor open staat: denk mee over een andere oplossing. Ik heb zoveel mensen geholpen door mee te denken. Stel bijvoorbeeld iemand anders voor die het zou kunnen doen, of verzin een (tijdelijke) oplossing waarmee iemand ook uit de brand is.
- In geval van nood: vraag of je er nog even (langer) over na mag denken, en schakel per direct hulptroepen in. Vraag een mentor, partner, vriend of vriendin bijvoorbeeld hoe deze zou reageren in jouw situatie.
- En, iets extremer: bedenk dit > is het een mijn-probleem, of een jouw-probleem? Wiens probleem is het nou eigenlijk dat jij nee zegt? Toch niet jouw probleem? NEE toch?
Maar hoe zeg je het nou?
Oefening baart kunst, en in het begin is alle oefening eng. In het beste geval durf je gewoon te beginnen met ‘nee’. En dan is het aan de ontvanger om door te vragen naar je redenen. Als je dan alle mogelijke fallout van je af kunt laten glijden, dan ben je wat mij betreft geslaagd 😉
Maar hoe ik het vaak doe, afhankelijk van de vraag (en ik probeer excuses heel erg te vermijden, want met een sorry, of het spijt me, devalueer je toch ook weer je eigen grens een beetje) is als volgt:
“Hey, wat fijn dat je mij hiervoor vraagt! Dat waardeer ik. Nu is het zo dat ik hartstikke vol zit komende weken. Dus ik kan je hierbij nu niet helpen. Mocht je het prettig vinden, dan kan ik wel even rondvragen in mijn netwerk voor je, of iemand anders wellicht tijd heeft. Is dat iets? Anders kunnen we misschien over 2 maanden weer verder praten hierover, maar ik weet niet hoe acuut je iemand nodig hebt?”
“Hoi, ik snap dat je mij dit vraagt, omdat ik het vorige keer ook voor je gefixt heb, maar ik kan dit er nu niet bij hebben. Het kostte me toch nog aardig wat tijd. Misschien weet je iemand anders die je voor nu kan helpen?”
“Bedankt voor je aanvraag! Het is een interessante opdracht, maar ik vind het niet passen bij mijn visie en missie voor het komende jaar. Hoe aanlokkelijk ook, ik wil me graag focussen op organisaties die echt een bijdrage leveren aan de maatschappij (MVO) en dat zie ik hier niet in terug. Ik hoop dat je iemand vindt die hier direct warm voor loopt, want dat verdient deze opdracht wel. Als ik je kan helpen met iemand te vinden, dan hoor ik het graag.”
Kortom: ik verpak de boodschap in begrip, empathie, mogelijke oplossingen en eventueel complimenten of bedankjes. Hiermee laat ik (hopelijk) de ander ook zoveel mogelijk in diens waarde én ik blokkeer het gesprek niet. Met deze methodes heb ik nog nooit gedoe gehad met boze mensen. Als ik hier van afwijk, omdat ik chagrijnig ben, of moe, of geen zin meer heb om tactisch te zijn, dan merk ik daar ook meteen de gevolgen van en moet ik achteraf weer alles gladstrijken.
En krijg je toch gedoe? Blijf er niet te lang in hangen. Geef aan dat je begrijpt dat iemand teleurgesteld is, maar dat je toch echt het niet kunt doen. Als het getrek lang duurt, stel dan voor om het even te laten rusten en het er een ander moment nog even over te hebben. Dat kalmeert de boel meestal ook.
En nu jij!
Ga het oefenen. Als je het nog moeilijk vindt om het in een live-gesprek te doen, oefen dan eerst in appjes en e-mailtjes. Dan heb je tijd om over je boodschap na te denken.
Voelt het steeds beter, dan kun je met een vriend eens live uitproberen of het werkt. Vertel desnoods vooraf al dat je nog oefent met nee zeggen, en kijk wat er gebeurt. Maak het niet te groot. Anderen zijn ook volwassen mensen, en jouw nee is niet de eerste nee die ze ooit horen…
Nieuwsbrief
Meer (gratis) tips in je inbox?
